Yıllardır bütün dillerde pek çok yeni masal kitapları yayımlanıyor ancak iki yüz yıldır çocukların gözdesi olmayı sürdüren bir masal kitabı var: Grimm kardeşlerin derlediği Alman masalları. Ben Yapı Kredi Yayınları‘ndan çıkan iki ciltlik Grimm Masalları kitabının 5.baskısını okudum. Çeviri Kâmuran Şipal’e ait. Görsel olarak içindeki çizimleri ve büyükçe harfleriyle son derece güzel bir baskı.
Grimm Masalları Hangi Yaş için Uygun?
“Grimm Masalları hangi yaşta okunmalı?” sorusuna net bir yanıt vermek zor. Çünkü kitabın bazı bölümleri ancak yetişkinler için uygun. Ancak bu bölümleri -şimdilik- göz ardı edersek bence kitabı 5, 6 yaşından başlayarak her yaşta okumak olası.
Grimm Masalları içeriğinden ötürü çocukların kendilerinin okumasındansa anne baba ya da öğretmenleriyle birlikte okumaya daha uygun. Masallar içerdikleri şiddet hatta şiddeti aşan işkence sahnelerinden ötürü çocuklarda korkulara neden olabilecek öğelere sahip. Aslında çocukların ilgisini çeken şey masallara rengini veren bu aşırılık. Ancak iş şiddete geldiğinde çocukları bu karanlık sahnelere sokup sonra da bunun masal olduğunu anlatmak çok iyi bir fikir olmayabilir. Çünkü oyulan gözlerin, kopan kulakların, karın deşilip çıkartılan yüreklerin, kaynar suya atılıp pişirilen çocukların, işkence ile öldürülen hayvanların, küçüklere kötü davranan büyüklerin, ölen anne babaların her çocuğu nasıl etkileyeceğini bilemeyiz. Ben kendi çocuğuma bu masalları okurken bu bölümleri atlıyorum ayrıca küçük yaşta evlendirilen kızlar, akrabalarıyla nişanlanan çocuklar, bir çocuk için uygun olmayan cinsel öğeleri de RTÜK gibi makaslıyorum. Ancak kimseye doğrusu budur diyemem.
Grimm Masalları Neden Hâlâ Eşsiz?
Peki başka kitap yok mu ki bu kadar uğraşacağız bu masalları okumak için? Gerçek şu ki Grimm Masalları gibi bir başka kitap yok. Hele ki elinizdeki Şipal çevirisiyse. Devler, cüceler, saraylar, prensler ve prenseslerin gerçek bir sahne gibi gözünüzde canlandığı, hayal gücünü bu kadar renklendiren, sevinci, acıyı, korkuyu bu kadar parlak renklerle çocuğun aklına çizen başka bir kitap bilmiyorum. Soylu olmayanların ancak saraya kapağı atarak, çirkinlerin iksirler içip güzelleşerek, yoksulların ise yalnızca zengin olarak mutlu sona ulaşabildiği bu masallar verdikleri mesajın ötesinde öylesine fantastik öğelere sahip ki sanki çocuklara bir masal anlatmıyor da onların imgeleminde bir masal sahnesi çizip rengârenk boyuyorlar. Bu olağanüstü canlılık Kâmuran Şipal’in duru Türkçesiyle birleşince ortaya tam bir başyapıt çıkıyor.
Masalların tümü Türk okurlar için Türkçe yazılmış gibi. Çocuklara Türkçeyi sevdirmek için Grimm Masallarını Şipal’in güzel Türkçesinden okumak kadar iyi bir yol var mıdır bilmiyorum. Bir çocuğa anadilini çeviri bir metinden öğretmek kulağa hiç de güzel gelmiyor, farkındayım. Ancak Şipal’in çevirisi anadilimizin tam kaynağından yazılmış hissi uyandırıyor.
Keşke Türkçe öğretmek için okullarda bu kitaplardan daha çok yararlanılsa. İlkokuldan liseye kadar Kâmuran Şipal’den Sait Faik’e, Sait Faik’ten Yaşar Kemal’e ulaşan bir Türkçe ırmağından su içse çocuklarımız.
Bu kadar övgüden sonra biraz da eleştiri de bulunayım.
Kitaptaki Yazım Hataları
Kitabın eski basımını bir yana bırakırsak Yapı Kredi Yayınları, Grimm Masallarını ilk olarak 2003’te basmış. Benim elimdeki ise 2018’deki 5.baskı.
Açıkçası Kâmuran Şipal gibi bir çevirmen ve 15 yıllık bir geçmiş söz konusu olunca okur olarak daha az hatalı bir kitap bekliyordum. Okuma zevkini etkilemeyecek düzeyde de olsa basit kelime yazılımlarının yakalayabileceği bu kadar çok yazım hatasına ne gerek var?
Kitabı ilk üç yüz sayfası neredeyse hatasız, sonraki üç yüz sayfada tek tük hatalar başlıyor ancak ikinci cildin sonlarına doğru çok fazla yazım hatası var. Bu da sorunun yayınevi ve düzelti tarafında olduğunu gösteriyor. Kitabın başına da sonuna da aynı özen gösterilirse hem Grimm kardeşlerin hem de Kâmuran Şipal’in adına çok daha yakışır bir baskı olabilir.
Bulduğum yazım hatalarını yazının altına ekledim *. Noktalama işaretlerindeki hataları ise not almadım. Virgül kullanılmaması gereken pek çok yerde virgül vardı. Umarım sonraki baskılarda düzeltilir.
Son Söz
Külkesi’nden Pamuk Prenses’e, Rapunzel’den Parmak Çocuğa, Bremen Mızıkacıları’ndan Uyuyan Güzel’e, Kırmızı Başlıklı Kız‘dan Hensel ve Gretel’e, Açıl Susam Açıl’dan Kurbağa Prens’e kadar onlarca masal kahramanının yer aldığı bu eşsiz masalları çocuklarınızla okuyun. Sayfaların içinde yemyeşil ormanlar, kocaman dağlar ve uçsuz bucaksız gökyüzü var. Zalim krallar da var, merhametli olanları da.
Sakın ola eleştirileri gözünüzde büyütüp iki ciltlik, bin yüz sayfayı aşan bu büyülü kitaptan çocuklarınızı mahrum etmeyin.
——0——
*5. Baskıdaki Yazım Hataları
- … kurdu bulup eresi gün… Sayfa 325 (ertesi)
- … temizlenecek kara bir kavuğun başında… Sayfa 339 (tavuğun)
- …hemen yakladığı gibi… Sayfa 359 (yakaladığı)
- …nereye göz gezdirdiye… Sayfa 373 (gezdirdiyse)
- …isediğim şeyler geldi… Sayfa 430 (istediğim)
- …salatının yatağın altında… Sayfa 442 (salatanın)
- … ölümü düşünmeye başlmış… Sayfa 528 (başlamış)
- … yola şapmak aptallık olur… Sayfa 528 (sapmak)
- …Arad-an… Sayfa 536 (Ara-dan)
- …bırakm-ış… Sayfa 538 (bırak-mış)
- …söküp olarak… Sayfa 587 (söküp alarak)
- … yoksulluğunuöğrenince… Sayfa 613 (yoksulluğunu öğrenince)
- …seden daha salaktılar… Sayfa 666 (senden)
- Oğlanı almış mı sana bir üzüntü… Sayfa 716 (sana)
- …demiş kiz… Sayfa 832 (kız)
- …dere tepe düş gitmiş… Sayfa 842 (düz)
- …kendisine bıraktıları atı… Sayfa 844 (bıraktıkları)
- …içlerinden bir oğlana… Sayfa 846 (biri)
- …Şöyle, baban kim?.. sayfa 847 (Söyle)
- …yanından geçiryormuş… Sayfa 862 (geçiyormuş)
- … yineden… Sayfa 869 (yeniden)
- …bir delik açıp çıkarmış başına… Sayfa 872 (başını)
- …dilencininde hiç canı acımamış… Sayfa 875 (dilencinin de)
- …süsülenmiş… Sayfa 879 (süslenmiş)
- Bir sapan gördüm, ne at, ne öküz koşuluydu… Sayfa 899 (saban)
- …kızlara gülmsemiş… Sayfa 904 (gülümsemiş)
- …ıssız bir yeden geçiyor… Sayfa 911 (yerden)
- …zaten armadım da… Sayfa 915 (aramadım)
- Üçüncü gün Aptal Han yollanmış ormana. Sayfa 930 (Aptal Hans)
- Adama da hayvanlara dönerek… Sayfa 948 (Adam da)
- …hayvancıkları da aç bırkamamayı… Sayfa 953 (bırakmamayı)
- …büyük bir kalabağılı karşısında görünce… Sayfa 957 (kalabalığı)
- …oğlanlardan üçünüsü atılmış… Sayfa 968 (üçüncüsü)
- …mahtar, ağaca çıkıp… Sayfa 968 (muhtar)
- …cennete saldıracak olsursa… Sayfa 969 (olursa)
- …tanımadığı bir çıkmış karşısına… Sayfa 973 (biri)
- Pfriem Usta daynamayarak… Sayfa 979 (dayanamayarak)
- …kadın yer diz çökmüş… Sayfa 981 (yere)
- …bir görkemli bir hava… Sayfa 1019 (bir)
- …Dallarda ise renk renk kuşlar tü-nüyormuş. Sayfa 1036 (tünüyormuş)
İlk yorum yapan olun