Deneyimlemek

Deneyimlemek ne demek bilemiyor ancak bu sözcüğü kullanmak için büyük bir istek duyuyorsanız lütfen durun, biraz bekleyin. Bu sözcük nereden gelir nereye gider, size bütün hikâyesini anlatacağım.

Öncelikle bu tuhaf sözcüğün gelmişiyle geçmişinden başlayalım: Deneyimlemek sözcüğü bulunmadan önce nasıl yaşıyorduk onu bilmiyorum. Yani bir yere gittiğimizde, bir yemek yediğimizde duygularımızı nasıl ifade ediyorduk gerçekten hatırlamıyorum. Hele reklamcılık dünyası. Bu sözcük bulunmadan önce iş yapabiliyorlar mıydı, çok merak ediyorum. Bakın abartmıyorum, sadece ‘deneyimleyerek’ faaliyetlerini sürdürebilen çok büyük reklam firmaları var. Müşteri görüşmelerinin şöyle olduğunu tahmin ediyorum:

– Aysel Hanım otelimizi tanıtacak yeni bir slogan arıyoruz, bu slogan diğer otellerden farklılığımızı vurgulamalı.
– Siz otelle ilgili bilgileri iletin, biz üzerinde birkaç gün çalışalım Behiç Bey.

Birkaç gün sonra:

– Merhaba Aysel Hanım, bir şey bulabildiniz mi?
– Ben de sizi arayacaktım, bulduk tabii ki. Eğer hazırsanız söylüyorum: “Bambaşka bir otel deneyimine hazır mısınız?”
– İnanılmaz, çok güzel olmuş. Madem bu kadar güzel bir slogan buldunuz, otomobil kiralama işi yapan bir kardeş firmamız var, onun için de bir slogan bulalım lütfen.
– Çok iyi bildiğimiz bir sektör değil ama bize gerekli dokümanları gönderirseniz bir iki hafta çalışıp, size öneride bulunabiliriz diye düşünüyorum.

İki hafta sonra:

– Aysel Hanım, sizin sloganı kullanmaya başladığımız günden beri otel ağzına kadar dolu, işten bunaldık yemin ediyorum. Acaba araba kiralama firmamız için de bir slogan bulabildiniz mi?
– Evet Behiç Bey, bu sabah bir slogan bulduk. Şöyle: “Bugüne kadar yaşamadığınız bir araba kiralama deneyimini yaşamaya hazır mısınız?”
– Aman Tanrım, çok güzel olmuş. İşler patlamadan önce hemen yeni arabaların siparişini vermemiz lazım. Bu arada iki slogan için ödememizi de yapalım.
– Sadece on sekiz bin lira tutuyor Behiç Bey. Artı KDV tabii. Ben muhasebeye bilgisini veriyorum.
– Çok teşekkürler Aysel Hanım, gerçekten fiyatlarınız da hizmetiniz de çok farklı. Tam anlamıyla farklı bir reklamcılık deneyimi yaşattınız bize.

Sadece reklamcılık değil tabii ki aklınıza gelecek her konuda deneyimleyebilir veya farklı bir deneyim yaşayabilirsiniz. Çorbacıya gidip çorba deneyimleyen insanlar bile var. Çorbacıya elinde deney tüpü ile gidip masada ölçüm mü yapmış acaba? Şimdi, altı üstü bir çorba içmişsin denebilir mi bu kişiye? Gerçekten içip içmediğini de bilmiyoruz bu arada, belki sadece kokusunu deneyimledi. Özellikle sanatsal çevrelerde değerinizin üstüne en az beş puan daha koyar deneyimlemek. Şimdi bu konuyla ilgilenenler için kendi ağzından bir sanatçının özgeçmişini yazalım:

“1956 yılında babam annemi deneyimledikten dokuz ay sonra Bilecik’te doğmuşum. Annemin söylediğine göre tüm aile için hoş bir deneyim olmuş bu. İlkokul ve ortaokulu Bilecik’te okuduktan sonra liseyi deneyimlemek üzere İstanbul’daki dayımın yanına göndermişler beni. O sıralarda işyerindeki asistanını deneyimlemeye başlayan babam ile annemin arası açılmış, bu sayede ailedeki huzursuzluk ortamını deneyimleme fırsatı bulmuşum. Bunu resimlerimdeki kırmızı renkler ifade eder. Kırmızı benim bu dünyadaki ilk çığlığım, ilk başkaldırma deneyimimdir.” gibi devam edebilirsiniz. Şimdi bilmeyenlerin aklına şu soru gelecektir: Neler deneyimlenebilir? Çok açık söylüyorum ki herkes her şeyi deneyimleyebilir, hiçbir kısıt yok. Tek yapılması gereken uygun sözcükleri doğru şekilde yerleştirmek. Bir iki örnek vereyim de iyice otursun:

– Marmaris’e tatile gittik. Marmaris çok güzelmiş. (Yanlış)
– Marmaris’te fantastik bir tatil deneyimi yaşadık. (Doğru)

– Bu kebapçıya ilk kez geliyorum. Yemekler on numara. (Yanlış)
– Daha önce deneyimlemediğime pişman olduğum yerel yemekleriyle öne çıkan enteresan bir restoran. (Doğru)

Buraya kadar sizlere balık verdim, şimdiyse oltayı vererek balık tutmayı öğreteceğim. Bu tür sözcükleri siz de evinizde kolayca hazırlayabilirsiniz. Adım adım gidelim:

1. Bir fiil bulun.
2. Bunu bir veya iki hamlede isme dönüştürün.
3. Zaten fiilden türetilmiş olan yeni sözcüğümüze bir de -le ekini getirerek yeniden fiil haline getirin.
4. Canınız istediği kadar bu döngüyü sürdürün.

Denemek, Deney, Deneyim, Deneyimlemek, Deneyimleyim, Deneyimleyimlemek gibi.

Eğer öğrendiysek şimdi kendi sözcüklerimizi uydurabiliriz. Ben üç örnekle yetineceğim ancak lütfen siz bunu beş altı örnek üzerinde deneyimleyin:

• Başarmak – Başarı – Başarım – Başarımlamak
• Yönelmek – Yönelim – Yönelimlemek
• Satmak – Satım – Satımlamak

‘Ölçümlemek’ gibi sizden önce bulunmuş sözcükleri kullanmak yerine, kendi bulduğunuz hiç kullanılmamış sözcükleri bulmaya çabalayın. Sözcüğünüzü bulduktan sonra giderek artan bir dozda yeni buluşunuzu konuşmalarınızın içine serpiştirin. Entelektüel birisi için ‘başarmak’ sözcüğünü kullanmak sıradandır, ancak ‘başarımlamak’ denildiğinde konuşma daha derin hale gelir, insanların size saygısı artar. Bu tür sözcükler diğer insanlardan farklı olduğunuzu gösterir ve kullanan kişinin çok önemli bir şey söylediğine işaret eder. Yaşadım, gördüm, denedim, tecrübe ettim gibi sözcüklerse sizi sürünün sıradan bir parçası haline getirmekten başka hiçbir işe yaramaz.